Rząd przygotował „Pakiet ułatwień dla przedsiębiorców”, proponuje w nim zmiany w kodeksie spółek handlowych oraz ustawie o Krajowym Rejestrze Sadowym. Czy rzeczywiście będą korzystne dla firm?
W dniu 19 lipca 2023 roku do Sejmu RP wpłynął projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ulepszenia środowiska prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorców, potocznie zwany pakietem ułatwień dla przedsiębiorców. Projekt został skierowany do konsultacji przez urzędy i instytucje m.in. KRDP, ZUS czy KRS.
Projekt wprowadza duże zmiany zarówno dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz dla spółek prawa handlowego. Zakłada dodanie do KSH art. 72-75 mających normować zasady i tryb powołania, odwołania czy rezygnacji tzw. wspólnego przedstawiciela. Co prawda instytucja ta jest znana w porządku prawnym już od dłuższego czasu, znajdziemy ją m.in. w art. 60 art. 184 § 1, art. 30038 § 3 czy art. 333 § 2 ksh, ale zagadnienie powoływania, odwołania czy rezygnacji wspólnego przedstawiciela nie było uregulowane i nastręczało wiele wątpliwości interpretacyjnych.
Zasady powoływania
Projekt wskazuje na osoby uprawnione do powołania wspólnego przedstawiciela, formę wymaganą do jego skutecznego ustanowienia oraz informację czy i kto musi wyrazić zgodę na jego powołanie. W pierwszej kolejności wspólnego przedstawiciela można powołać w umowie spółki lub w statucie. W sytuacji nie skorzystania z tego rozwiązania, wspólnik (w przypadku spółki osobowej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) lub akcjonariusz (w przypadku spółki akcyjnej) może powołać przedstawiciela w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Co ważne, samo oświadczenie wspólnika lub akcjonariusza o wyborze danej osoby na przedstawiciela jest niewystarczające. Kodeks wymaga jeszcze uzyskania zgody przedstawiciela oraz współuprawnionego do praw z udziałów lub akcji, która również musi być wyrażona w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
W sytuacji śmierci wspólnika lub akcjonariusza, uprawnionymi do powołania lub odwołania przedstawiciela są małżonek, spadkobierca ustawowy, który przyjął spadek lub spadkobierca testamentowy/zapisobierca windykacyjny, który przyjął odpowiednio spadek/zapis windykacyjny. Natomiast po zakończeniu postępowania spadkowego, a więc po uzyskaniu prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku jedynie spadkobierca albo zapisobierca uprawniony jest do powołania lub odwołania wspólnego przedstawiciela. Co istotne po śmierci wspólnika lub akcjonariusza powołanie wspólnego przedstawiciela oraz zgoda na jego powołanie wymagają formy aktu notarialnego, chyba że po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, wszyscy współuprawnieni legitymowani do wyboru wspólnego przedstawiciela wyrazili pisemną zgodę na jego powołanie.
Warto wspomnieć również o tym, iż wspólny przedstawiciel może w każdym czasie złożyć rezygnację z pełnionej funkcji, osobie która go powołała z zachowaniem formy pisemnej pod rygorem nieważności. Wspólny przedstawiciel zobowiązany jest do działania jeszcze przez dwa tygodnie od momentu złożenia rezygnacji.
O wszelkich zmianach związanych z powołaniem, odwołaniem lub rezygnacją wspólnego przedstawiciela należy zawiadamiać spółkę w formie pisemnej. Wspólny przedstawiciel ma dostęp do listy wspólników, listy akcjonariuszy, księgi udziałów albo rejestru akcjonariuszy.
Proponowane zmiany należy ocenić pozytywnie, bowiem w przypadku spółek osobowych śmierć wspólnika nierzadko skutkuje rozwiązaniem spółki osobowej, natomiast w sytuacji spółek kapitałowych może powodować paraliż w ich działalności ze względu m.in. na konieczność prawomocnego zakończenia postępowania spadkowego po zmarłym wspólniku lub akcjonariuszu.
Projekt zmian w KRS
W ustawie o Krajowym Rejestrze Sadowym planowane jest dodanie art. 19aa ust. 1 zobowiązującego podmiot, na który przepisy ustawy nakładają obowiązek uzyskania wpisu do KRS do posiadania tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, której adres został zgłoszony do rejestru jako adres podmiotu. Zgodnie z projektem celem wywiązania się z tego obowiązku, należy dołączyć do wniosku o wpis lub zmianę adresu, oświadczenie wszystkich osób podpisujących wniosek o posiadaniu przez podmiot tytułu prawnego do nieruchomości, co ważne, złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej.
Wprowadzenie zmiany, o której mowa powyżej, ma zapobiec tworzeniu tzw. fikcyjnych podmiotów posługujących się nieodpowiadającymi rzeczywistości danymi oraz wzmocnić domniemanie prawdziwości danych wpisanych do rejestru.
W razie pytań lub wątpliwości związanych z opisanym wyżej zagadnieniem zachęcamy do kontaktu z Kancelarią.
Autor: Izabela Cybul-Gruba, radca prawny w kancelarii MKZ Partnerzy
