Osoby, których bezpośrednio dotyczy temat kredytów hipotecznych muszą liczyć się z wieloma nowościami. Na mocy tzw. rekomendacji S banki do 30 czerwca 2021 r. musiały wdrożyć liczne zmiany, które wpłyną zarówno na sytuację banków, jak i klientów. Wyjątkiem w tym zakresie są banki spółdzielcze, które czas na wprowadzenie zmian mają jeszcze do dnia 31 grudnia 2022 r.
W grudniu 2019 r. Komisja Nadzoru Finansowego przyjęła Rekomendację S, która dotyczy dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie. Postanowienia Rekomendacji S mają zastosowanie także do pożyczek, które są zabezpieczone hipotecznie. Rekomendacja dotyczy banków objętych przepisami prawa polskiego i w określonym zakresie oddziałów instytucji kredytowych w Polsce.
Czego konkretnie dotyczą zmiany? W bankach komercyjnych zmienna stopa oprocentowania jest zastąpiona stałą stopą oprocentowania lub okresowo stałą stopą oprocentowania kredytów. Dotyczy to zarówno umów kredytowych zawieranych na przyszłość, jak i umów zawartych przed wejściem zmian w życie. Osoby, które nawiązały z bankiem umowę kredytową mogą spodziewać się propozycji ze strony banku dotyczącej zawarcia aneksu do umowy wprowadzającego nowe oprocentowanie.
Drugą ważną zmianą jest możliwość wprowadzenia przez banki oferty ,,klucz za dług”, czyli opcji kredytu hipotecznego z możliwością zwolnienia z długu w zamian za przeniesienie na bank własności nieruchomości. Oferta taka kierowana jest jednak do określonej grupy klientów banków. Decydując się na ,,klucz za dług” wkład własny kredytobiorcy wynosić musi minimum 30%. Kredytobiorca zobowiązany jest wykazać, że osiąga dochody powyżej przeciętnego wynagrodzenia. Kredyt z opcją ,,klucz za dług” może przybrać różną formę i inną cenę.
Zdolność kredytowa zaczęła być liczona na okres maksymalnie 25 lat. W dalszym ciągu istnieje możliwość wzięcia kredytu na okres dłuższy, jednak skutkować to może niemożliwością zaciągnięcia kredytu na wyższą kwotę. Biorąc kredyt na czas dłuższy niż 25 lat, klienci banku zobowiązani będą podpisać oświadczenie, w którym potwierdzą, że są świadomi różnicy w całkowitej kwocie kredytu.
Nowością jest także wprowadzenie licznika DStl na miejsce wskaźnika Dtl. Wskaźnik Dtl wyraża relacje wysokości długu do wartości dochodu. Wskaźnik DStl wskazuje natomiast stosunek całkowitych rocznych kosztów wynikających z obsługą kredytów do całkowitego rocznego dochodu klienta. Oznacza to, że teraz klienci mogą spotkać się z badaniem ich dochodu na 12 miesięcy wstecz. Ustalenie poziomu wymaganej dla udzielenia kredytu wysokości DStl leży po stronie banków.
Kredytobiorcy zmierzyć się muszą także z deprecjacją dochodów w innych walutach. Oznacza to, że bank badając zdolność kredytową przyszłego kredytobiorcy weźmie pod uwagę maksymalnie 50% wysokości faktycznego dochodu klienta w obcej walucie. Dodatkowo, na bankach spoczywa obowiązek informowania i edukowania klientów w zakresie nowych ofert kredytów, przede wszystkim w zakresie związanego z nimi ryzyka. Oferty te mają być przedstawiane klientom w sposób zrozumiały i czytelny.
