Zgodnie z przepisem art. 37a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który został dodany do ustawy na mocy postanowień ustawy z dnia 24 kwietnia 2015 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu „Rada gminy może ustalić w formie uchwały zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane.”.
Powyższe rozwiązanie, jak wskazano w uzasadnieniu ustawy zmieniającej, ma służyć wprowadzeniu do polskiego porządku prawnego nowych rozwiązań, które powstrzymają degradację krajobrazu oraz zapewnią jego zachowanie, w szczególności poprzez wprowadzenie możliwości reglamentacji działalności polegającej na instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych.
Jak pokazuje praktyka, samorządy nie radzą sobie z instrumentem prawnym, który uzyskały na mocy ww. ustawy zmieniającej.
Jednym z pierwszych miast, które wprowadziło tzw. uchwałę reklamową jest Łódź. Okazało się jednak, iż jest ona na tyle wadliwa, że zaskarżył ją sam Wojewoda, a Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2017 roku stwierdził nieważność tej uchwały.
W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że przy podjęciu uchwały Rada Gminy dopuściła się szeregu naruszeń m.in. naruszyła zasady kompetencyjne poprzez wprowadzenie zapisów dotyczących reklam nie zważając na definicje ustawowe, obejmując tym pojęciem również efekty wizualne, holograficzne, audiowizualne, dźwiękowe, projekcje holograficzne. Sąd uznał za nieprawidłowe zapisy uchwały reklamowej dotyczące informacji i dzieł artystycznych w postaci aranżacji witryn lokalizowanych od wewnętrznej strony witryny lokalu użytkowego i ekspozycji witryn. W ocenie Sądu również w tym zakresie uchwałodawca wprowadza zapisy sprzeczne z ustawowymi definicjami tablicy czy urządzenia reklamowego. Za słuszne stanowisko Skarżącego (Wojewody) Sąd uznał brak podstaw prawnych do ustalenia w uchwale reklamowej zasad umieszczania reklam na „pojazdach komunikacji publicznej” oraz wprowadzenia regulacji dotyczących „reklamy mobilnej”. Stanowisko swoje w tym zakresie Sąd uzasadnił zakresem regulacji objętej uchwałą i jej zasięgiem terytorialnym, wskazując iż oczywistym jest, że np. autobusy, busy poruszają się również poza tym obszarem gminy, a więc poza obszarem którego dotyczy uchwała. Sąd zarzucił uchwałodawcy nieprecyzyjność podziału obszaru na określone tereny, jako niezgodność z delegacją ustawową, która wskazuje na konieczność jednoznacznego określenia granic. W ocenie Sądu niewłaściwym jest także brak określenia w uchwale warunków dostosowania istniejących obiektów małej architektury, ogrodzeń oraz tablic reklamowych i urządzeń reklamowych do zakazów, zasad i warunków w niej określonych. Uchwała wskazuje jedynie termin na dostosowanie przedmiotu uchwały do warunków w niej określonych. W ocenie Sądu redakcja uchwały wskazuje na liczne naruszenia zasad techniki prawodawczej, wskazując m.in. poprzez posługiwanie się pojęciami niejednoznacznymi, niedookreślonymi.
Analiza powyższego rozstrzygnięcia powoduje, że rodzi się pytanie, czy pomimo instrumentu w jaki ustawodawca wyposażył gminy będą one w stanie go wykorzystać. Kancelaria będzie śledziła dalsze losy ww. wyroku oraz podejmowanych uchwał w innych miastach Polski.
Katarzyna Kosicka-Polak Radca Prawny
